اندیشکده «آتلانتیک» در گزارشی نوشت: «ما از نیروی مرگبار قاطع استفاده خواهیم کرد.» این توصیفی است که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده برای کارزار حملات هوایی خود علیه حوثی‌ها (انصارلله) در یمن که روز شنبه ۲۵ اسفند آغاز شد، به کار برد. این گروه از اکتبر ۲۰۲۳ فعالیت‌های خود را برای تحت تاثیرقرار دادن رفت و آمد کشتیرانی بین‌المللی در حمایت از مردم فلسطین در دریای سرخ آغاز کرده و علیرغم دورهای قبلی حملات هوایی ایالات متحده و متحدانش، همچنان به عملیات خود ادامه داده است.
اما دولت دوم ترامپ دقیقاً چگونه بزرگ‌ترین عملیات نظامی خود را تاکنون اجرا کرده است؟ تأثیر این عملیات بر منطقه چه خواهد بود؟ و این اقدام چه پیامی در مورد رویکرد ترامپ نسبت به ایران دارد؟ کارشناسان ما با تحلیل‌های خود به این سؤالات پاسخ داده‌اند.
ایالات متحده اکنون باید دیپلماسی و منابع دیگری را تقویت کند
«دنیل ای. موتون» پژوهشگر ارشد برنامه خاورمیانه شورای آتلانتیک است. او از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ در شورای امنیت ملی ایالات متحده به‌عنوان مدیر سیاست دفاعی و نظامی-سیاسی در بخش خاورمیانه و شمال آفریقا فعالیت کرده است:
بین ماه مارس ۲۰۱۵ تا ماه مارس ۲۰۲۲، ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی بین ۲۵,۰۵۴ تا ۷۵,۱۳۵ حمله هوایی علیه ( انصارالله) یمن انجام داد. این ائتلاف، که مجهز به هواپیماهای مدرن آمریکایی و اروپایی بود، از مهمات هدایت شونده دقیق استفاده می‌کرد و از حمایت غیرمستقیم نظامی ایالات متحده برخوردار بود.
با این حال، هفت سال حملات هوایی گسترده در سراسر مناطق تحت کنترل حوثی‌ها نتوانست توانایی آنها را برای انجام ضدحملات علیه تأسیسات انرژی، هواپیمایی و سایر زیرساخت‌های غیرنظامی عربستان سعودی محدود کند.
در برابر حجم عظیم بمباران‌هایی که ائتلاف سعودی بر یمن انجام داد و تعداد موشک‌های دفاع هوایی که برای مقابله با پهپادها و موشک‌های حوثی شلیک شد، این گروه توانایی خود را در افزایش حملات طی گذر زمان نشان داد. نکته مهم این است که حملات گسترده حوثی‌ها علیه عربستان سعودی و حملات هوایی متقابل ائتلاف، در مارس ۲۰۲۲ با یک آتش‌بس پایان یافت.
با اینکه هنوز یک آتش‌بس رسمی به امضا نرسیده است، اما دست‌کم عربستان سعودی تمایلی به ازسرگیری درگیری‌ها ندارد زیرا حوثی‌ها به‌راحتی می‌توانند پروژه نئوم یا زیرساخت‌های انرژی عربستان را هدف قرار دهند. این موضوع توضیح می‌دهد که چرا عربستان سعودی خواستار خویشتن‌داری شده است.
علیرغم چندین دور حمله هوایی در یمن، حوثی‌ها همان سطح از مقاومت و انعطاف‌پذیری را که در برابر ائتلاف سعودی نشان داده بودند، دوباره به نمایش گذاشتند. در مورد آخرین دور حملات علیه حوثی‌ها، بیانیه ترامپ، در صورت اجرا شدن، نشانه روشنی از جهت‌گیری ایالات متحده در خاورمیانه ارائه می‌دهد.
ترامپ در بیانیه خود نوشته است که به ارتش ایالات متحده دستور داده است تا اقدام نظامی قاطع و قدرتمندی علیه تروریست‌های حوثی در یمن انجام دهد و در نهایت تهدید کرد که اگر حملات حوثی‌ها متوقف نشود، «جهنم بر سرتان خواهد بارید، به شکلی که هرگز مانند آن را ندیده‌اید.»
با در نظر گرفتن تاریخچه طولانی مقاومت حوثی‌ها، ابتدا در برابر دولت مرکزی یمن که آن را سرنگون کردند و سپس در برابر ائتلاف تحت رهبری عربستان، حملات هوایی فعلی به احتمال زیاد توان بازدارندگی در برابر حوثی‌ها را نخواهد داشت و ایالات متحده به منابع بیشتری از حملات هوایی نیاز خواهد داشت. این منابع اضافی شامل تعاملات دیپلماتیک با روسیه و چین، افزایش منابع دریایی برای جلوگیری از ارسال تجهیزات به حوثی‌ها، و اعمال فشار مؤثر بر ایران خواهد بود.
علاوه بر این، این اقدامات ممکن است شامل افزایش توان دفاعی عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز بشود، کشورهایی که پیش‌تر هدف حملات حوثی‌ها قرار گرفته‌اند. این منابع، هم از نظر دارایی‌های نظامی و هم از نظر هماهنگی‌های بین‌المللی، بسیار گسترده خواهند بود. نشانه‌های جدیت ایالات متحده در انجام اقدامات فراتر از آنچه در گذشته انجام داده است، در روزها و هفته‌های آینده آشکار خواهد شد. این سطح از تعهد، بسیار بیشتر از حملات روز شنبه، پیامی از عزم ایالات متحده به ایران و منطقه خواهد فرستاد.
حوثی‌ها انعطاف پذیر هستند
«امیلی میلیکن» معاون رسانه و ارتباطات در برنامه خاورمیانه شورای آتلانتیک است:
حملات اخیر ایالات متحده، مواضع استراتژیک حوثی‌ها را هدف قرار داد که به‌عنوان مراکز کلیدی رهبری و زیرساخت‌های این گروه شناخته می‌شوند. این عملیات کاملاً با اظهارات پیشین ترامپ و اعضای دولت او همسو است که تأکید داشتند ایالات متحده باید رویکردی سخت‌گیرانه‌تر در قبال این گروه اتخاذ کند.
اگرچه حملات هوایی به پایگاه‌های حوثی‌ها، رهبران آنها و سامانه‌های دفاع موشکی‌شان ممکن است در کوتاه‌مدت توانایی عملیاتی آنها را تحت تأثیر قرار دهد، اما حوثی‌ها در گذشته ثابت کرده‌اند که انعطاف‌پذیر هستند و حتی پس از حملات پیاپی ائتلاف تحت رهبری عربستان و اخیراً ایالات متحده و بریتانیا، همچنان یک «تهدید منطقه‌ای» محسوب می‌شوند.
با توجه به این سابقه، انتظار می‌رود که حوثی‌ها در پاسخ به این حملات، یک اقدام تلافی‌جویانه انجام دهند. احتمال دارد که آنها ناوگروه «یواس‌اس ترومن» را در دریای سرخ یا پایگاه‌های آمریکایی در منطقه را هدف قرار دهند تا به مردم یمن که تحت کنترل آنها زندگی می‌کنند، حامیان حوثی‌ها و جامعه بین‌المللی نشان دهند که عملیات ایالات متحده آنها را مرعوب نکرده است.
علاوه بر این، یمنی‌ها ممکن است عملیات زمینی خود را در «مأرب» آخرین پایگاه دولت یمن و یک مرکز کلیدی منابع نفت و گاز، ادامه دهند یا حملاتی علیه زیرساخت‌های مهم عربستان انجام دهند تا دولت ریاض را در آستانه مذاکرات صلح احتمالی در موقعیت ضعف قرار دهند.
پیام موج جدید حملات آمریکا به یمن برای متحدان منطقه‌ای
«دنی سیترینوویچ» پژوهشگر برنامه خاورمیانه و عضو گروه «پروژه راهبردی ایران» در شورای آتلانتیک است:
حملاتی که توسط فرماندهی مرکزی ایالات متحده در یمن انجام شده و نشان‌دهنده آغاز یک کارزار هدفمند علیه حوثی‌ها است و تغییری مهم در سیاست آمریکا نسبت به این گروه یمنی محسوب می‌شود. ارتش ایالات متحده ابتکار عمل را به دست گرفته و عملیات هدفمندی را علیه رهبران حوثی و تأسیسات تولید تسلیحات آنها در یمن آغاز کرده است.
این حملات برجسته‌کننده دیدگاه دولت آمریکا درباره ضرورت جلوگیری از اقدامات حوثی‌ها در مختل کردن آزادی ناوبری در دریای سرخ است و در عین حال، یک پیام مهم به دوستان آمریکا در منطقه ارسال می‌کند که واشنگتن آماده مقابله جدی با حوثی‌ها است.
برای اینکه این کارزار مؤثر باشد، باید مداوم و پیوسته ادامه یابد و هم‌زمان مراکز فرماندهی و کنترل حوثی‌ها و توانایی آنها در تولید و پرتاب موشک‌ها و پهپادها را هدف قرار دهد. این کارزار همچنین باید بر نقش عربستان سعودی و امارات متحده عربی، که به‌خوبی با عرصه یمن آشنا هستند، تکیه کند. در گام‌های بعدی، این کارزار باید به سرنگونی حکومت حوثی‌ها منجر شود.
حوثی‌ها بارها توانایی خود را در سازگاری و بازیابی قدرت نشان داده‌اند
«اسامه الروحانی» پژوهشگر ارشد خاورمیانه در شورای آتلانتیک و مدیر اجرایی سیاست‌گذاری و مشارکت‌های «مرکز مطالعات استراتژیک صنعا» است.
بمباران‌های ایالات متحده در روز شنبه در صنعا و سایر مناطق یمن، موجب تشدید جنگ با حوثی‌ها شده است. این حملات که ظاهراً با هدف تضعیف توان نظامی این گروه انجام شده‌اند، پاسخی مستقیم به حملات مداوم حوثی‌ها به کشتی‌ها در دریای سرخ محسوب می‌شود. تفاوت این حملات با حملات پیشین در این است که حملات روز شنبه به‌طور مستقیم رهبران حوثی را هدف قرار داده‌اند.
اگرچه این حملات ممکن است در حال حاضر نتایج محسوسی نداشته باشند، اما یک پیام بازدارندگی قوی از سوی ایالات متحده به رهبری حوثی‌ها ارسال می‌کند. با این حال، احتمالاً حوثی‌ها مقاومت نشان خواهند داد، به این معنا که سیاست بازدارندگی ایالات متحده نیاز به زمان دارد تا اثربخشی خود را نشان دهد. در حالی که این حملات بر پایگاه‌های نظامی و تجهیزات جنگی متمرکز شده و منابع حوثی‌ها را تحلیل می‌برد، اما این گروه بارها توانایی خود را در سازگاری و بازیابی قدرت نشان داده است.
فراتر از تأثیر مستقیم این حملات بر حوثی‌ها، این حملات هوایی تأثیرات عمیقی بر غیرنظامیان خواهد داشت، چرا که بیش از ۶۰ درصد از جمعیت یمن در مناطق تحت کنترل حوثی‌ها زندگی می‌کنند. این شرایط ترس را در میان شهروندان ایجاد کرده و احساس نارضایتی از ایالات متحده را در میان کسانی که از حوثی‌ها حمایت نمی‌کنند، افزایش می‌دهد. تخریب گسترده و تلفات غیرنظامیان احتمالاً خشم عمومی را علیه آمریکا و متحدان آن برمی‌انگیزد. بمباران‌های این هفته بدون یک رویکرد جامع که شامل رسیدگی به عوامل سیاسی و اقتصادی که حوثی‌ها را تقویت می‌کنند باشد ممکن است تنها به طولانی‌تر شدن رنج مردم یمن منجر شود.
نوع عملکرد حوثی‌ها آنها را به یک چالش بزرگ برای امریکا تبدیل کرده است
«الکس پلیتساس» پژوهشگر ارشد خاورمیانه، رئیس پروژه مبارزه با تروریسم در شورای آتلانتیک، و رئیس سابق عملیات‌های حساس نیروهای ویژه و مقابله با تروریسم در دفتر وزیر دفاع ایالات متحده است:
از اواخر سال ۲۰۲۳، ایالات متحده به همراه شرکای ائتلاف خود، حملات مکرری را به اهداف حوثی‌ها در یمن با هدف مهار افزایش اقدامات تهاجمی این گروه انجام داده است. حملات حوثی‌ها به کشتی‌های عبوری از دریای سرخ، آسیب اقتصادی قابل توجهی وارد کرده، مسیرهای تجاری بین‌المللی را مختل کرده و ترافیک کانال سوئز را که یکی از شریان‌های حیاتی تجارت جهانی است، به‌شدت کاهش داده است.
حوثی‌ها این حملات را به همبستگی با فلسطینی‌ها در جریان جنگ اسرائیل و حماس مرتبط می‌دانند و اقدامات موجب شده است شرکت‌های کشتیرانی مسیرهای خود را تغییر دهند، که منجر به افزایش هزینه‌ها و تأخیر در حمل‌ونقل بین‌المللی شده است. فراتر از کشتی‌های تجاری، حوثی‌ها حملات بی‌سابقه‌ای با پهپادها و موشک‌ها علیه کشتی‌های نیروی دریایی ایالات متحده انجام داده‌اند و هم‌زمان، با استفاده از موشک‌های بالستیک و پهپادها، اسرائیل را نیز هدف قرار داده‌اند.
با وجود بیش از یک سال حملات هوایی تحت رهبری ایالات متحده، این تلاش‌ها نتوانسته است حوثی‌ها را از ادامه حملات بازدارد. برعکس، حوثی‌ها از این درگیری برای تقویت جایگاه خود در داخل یمن و افزایش مشروعیت منطقه‌ای خود بهره‌برداری کرده‌اند. در اوایل سال ۲۰۲۵، حوثی‌ها تهدید کردند که حملات خود به کشتی‌های دریای سرخ را از سر خواهند گرفت که نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری و توانایی آنها در ادامه این نبرد است.
توانایی حوثی‌ها در ادامه مقاومت، ناشی از پراکنده کردن تسلیحات خود در مناطق کوهستانی ناهموار یمن است، که باعث شده شناسایی و هدف‌گیری این تجهیزات برای نیروهای آمریکایی و ائتلاف دشوار باشد. کمبود اطلاعات عملیاتی قابل استفاده، علیرغم ماه‌ها جمع‌آوری اطلاعات گسترده، همچنان مانع اثربخشی حملات ائتلاف شده است. سازگاری حوثی‌ها، پنهان کردن دارایی‌های نظامی و بهره‌گیری از حمایت ایران، سرکوب آنها را به چالشی جدی تبدیل کرده است.
حملات گسترده هوایی ایالات متحده که روز شنبه انجام شد، احتمالاً حاصل ماه‌ها کار اطلاعاتی دقیق بوده است. اگر این حملات واقعاً به هدف متوقف کردن حملات حوثی‌ها به کشتی‌های بین‌المللی و منافع آمریکا در منطقه برسند، به احتمال زیاد اولین مورد از یک مجموعه عملیات نظامی گسترده‌تر خواهند بود.
آمریکا به یک رویکرد جامع‌تر و هماهنگ‌تر نیاز دارد
«اندرو بورین» عضو پروژه مبارزه با تروریسم در شورای آتلانتیک و مقام ارشد سابق در دفتر مدیر اطلاعات ملی ایالات متحده است.
مبارزه با یمنی‌ها می‌تواند یک عامل قدرتمند برای اتحاد باشد. در زمانی که برخی ائتلاف‌های نظامی در نقاط دیگر جهان با چالش‌هایی روبه‌رو هستند، این مسئله ممکن است یکی از حوزه‌هایی باشد که ایالات متحده، قدرت‌های اروپایی، متحدان اسرائیل و ائتلاف عربی تحت رهبری عربستان سعودی بتوانند بر لزوم اقدام مشترک به توافق برسند. هر یک از این بازیگران، انگیزه‌های مشترکی برای مقابله با حوثی‌ها دارند.
تجربه تاریخی نشان می‌دهد که بدون یک رویکرد جامع‌تر و هماهنگ میان متحدان در خصوص ارتباط حوثی‌ها با متحدان آنها، حملات هوایی به‌تنهایی کافی نخواهند بود تا حوثی‌ها را از یمن بیرون برانند یا ثبات را به یکی از حیاتی‌ترین مسیرهای تجاری جهان بازگردانند. درک تاریخچه این تنش‌ها، کلید فهم وضعیت فعلی و چشم‌انداز آینده است.
حوثی‌ها، یک جنبش مسلح سیاسی-مذهبی، از سال ۲۰۱۵ کنترل بخش‌های وسیعی از غرب یمن را در دست دارند. با وجود سال‌ها حملات هوایی و برخی عملیات‌های زمینی به رهبری عربستان سعودی، که با حملات هدفمند ایالات متحده و انگلیس در پاسخ به حملات سال گذشته حوثی‌ها علیه کشتی‌های تجاری تقویت شد، این گروه همچنان در مواضع خود مستحکم باقی مانده است.
حملات هوایی به‌تنهایی نتوانسته‌اند آنها را سرنگون کنند، چرا که حوثی‌ها با استفاده از تاکتیک‌های نامتقارن، استحکامات دفاعی، و مهم‌تر از همه، حمایت پایدار ایران، توانسته‌اند خود را تطبیق داده و مقاومت کنند. حمایت ایران، بخش محوری عملیات حوثی‌ها است. حوثی‌ها خود را بخشی از محور مقاومت می‌دانند، که شامل حزب‌الله لبنان، حماس و جهاد اسلامی فلسطین است. دولت نخست ترامپ پیش‌تر آمادگی خود را برای رویارویی قاطع با محور مقاومت نشان داده بود.
این سابقه می‌تواند اکنون نیز اهمیت داشته باشد، چرا که ایالات متحده بار دیگر به حملات حوثی‌ها علیه کشتی‌های عبوری از دریای سرخ واکنش نشان داده است. این حملات، مسیر دریایی‌ای را مختل کرده‌اند که برای ۱۵ درصد از تجارت جهانی حیاتی است، و مجبور کردن شرکت‌های بزرگ کشتیرانی به ترک این مسیر و تغییر مسیر از طریق آفریقا، هزینه‌ها را افزایش داده و پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای در سراسر جهان ایجاد کرده است.
چند روز حمله هوایی به‌تنهایی حملات حوثی‌ها را متوقف نخواهد کرد
«توماس اس. وریک»پژوهشگر ارشد خاورمیانه در شورای آتلانتیک و معاون سابق دستیار وزیر در سیاست‌گذاری مبارزه با تروریسم در وزارت امنیت داخلی ایالات متحده است.
بیشتر آمریکایی‌ها یاد گرفته‌اند که دولت ترامپ را به‌عنوان دولتی صبور در نظر نگیرند، اما حوثی‌ها این هفته به‌خوبی درس آشکاری از بی‌صبری ترامپ دریافت کردند. تقریباً تمام ناظران خارجی مدت‌ها پیش به این نتیجه رسیده بودند که حملات محدود دولت بایدن، از زمانی که حوثی‌ها حملات خود به کشتیرانی بین‌المللی در دریای سرخ را آغاز کردند، نتوانسته است حوثی‌ها را از ادامه این حملات بازدارد.
اکنون، دولت ترامپ تصمیم گرفته است حملات خود را شدت ببخشد تا ببیند آیا نمایش قدرت بیشتر می‌تواند این حملات را متوقف کند یا خیر. بزرگ‌ترین خطر برای ایالات متحده و هم برای حوثی‌ها این است که هیچ سطحی از ویرانی به جز هدف قرار دادن هم‌زمان رهبری حوثی‌ها و توانمندی‌های نظامی آنها احتمالاً به نتیجه مطلوبی که دولت ترامپ به دنبال آن است منجر نخواهد شد. چند روز حمله هوایی احتمالاً باعث پایان حملات حوثی‌ها نخواهد شد، مگر اینکه دولت ترامپ آماده باشد تا اقدامات خود را به سطحی فراتر از آنچه تاکنون انجام داده است، گسترش دهد.
انتشار این مطلب به معنای تایید محتوای آنها نیست و صرفا برای آشنایی با رویکردهای متفاوت نسبت به تحولات جاری در منطقه غرب آسیا منتشر شده‌است.
