هلدینگ خلیج فارس؛ غول پتروشیمی و امید سهام عدالت
هلدینگ خلیج فارس که در سال ۱۳۸۹ پایهگذاری شد و سه سال بعد با نماد «فارس» وارد بورس گردید، امروز بزرگترین هلدینگ پتروشیمی خاورمیانه و مهمترین دارایی سهام عدالت است. حدود ۴۰ میلیون نفر از مردم ایران سهامدار این مجموعهاند و سود سالانه آن یکی از امیدهای بازار سرمایه محسوب میشود.
ساختار پیچیده هلدینگ شامل دهها شرکت تولیدی و خدماتی است. دو شرکت مبین انرژی و فجر انرژی، تأمینکنندگان اصلی آب، برق و بخار برای سایر مجتمعها، در سالهای گذشته کانون تنشهای مدیریتی و مالی بودهاند؛ موضوعی که دلیل اصلی اهمیت تغییرات اخیر محسوب میشود.
موج تغییرات شبانه؛ جزئیات شش انتصاب
• پتروشیمی پارس: برکناری ناگهانی سیاوش میرحاجی و انتصاب عبدالکریم پهلوانی (مدیرعامل پیشین تاپیکو).
• پتروشیمی بوعلیسینا: ورود محمدجواد بدری، مدیر باسابقه در تختجمشید و فناوران.
• پتروشیمی شهید تندگویان: جایگزینی مازیار معدولی، از بدنه همان مجتمع، به جای رضا قاسمیشهری.
• پتروشیمی هنگام: انتخاب سید عبدالمجید خاکسار از نوری، در آستانه راهاندازی خط اوره.
• مبین انرژی: انتقال محمدهاشم نجفی از پتروشیمی جم به مبین.
• فجر انرژی: جابهجایی سیدمحمد احمدزاده از بوعلیسینا به فجر.
چرا «شبانه» و همزمان؟
۱. پایان جنگ یوتیلیتیها: تغییر همزمان در مبین و فجر تلاشی برای همسویی و حل اختلافات دیرینه بر سر قیمتگذاری خدمات عمومی است.
۲. بازسازی اعتبار برند: تندگویان درگیر حواشی رسانهای بود. نصب معدولی از بدنه داخلی نشاندهنده رویکرد «اصلاح از درون» است.
۳. همگرایی با هلدینگهای موازی: حضور پهلوانی (سابقه تاپیکو) و نجفی نشانهای از نزدیکتر شدن خلیج فارس به شستا و تاپیکو است؛ همگراییای که میتواند آینده مالکیتی و مدیریتی پتروشیمیها را بازترسیم کند.
چهرههای تازه؛ مدیرانی از دل صنعت
• پهلوانی (پارس): دکتری مدیریت صنعتی، مدیرعامل پیشین تاپیکو.
• بدری (بوعلیسینا): ارشد مدیریت؛ سابقه تختجمشید و فناوران.
• معدولی (تندگویان): ارشد شیمی؛ مدیر پروژهها و معاون مجتمع تندگویان.
• خاکسار (هنگام): دکتری شیمی؛ مدیر پژوهش و فناوری نوری.
• نجفی (مبین انرژی): دکتری مدیریت؛ مدیرعامل پیشین جم.
• احمدزاده (فجر انرژی): دکتری مدیریت؛ سابقه در بوعلیسینا و خوزستان.
پیامدهای محتمل
• برای بازار سرمایه: کاهش تنش یوتیلیتیها میتواند به پیشبینیپذیری سودآوری کمک کند.
• برای صنعت: مدیران فنی تازه منصوب میتوانند به راهاندازی سریعتر پروژههای نیمهتمام یاری رسانند.
• برای حاکمیت شرکتی: حذف مدیران پرحاشیه و انتصاب چهرههای درونسازمانی، ریسکهای رسانهای و اعتباری را کم میکند.
شریعتمداری؛ سیاستمدار یا مهندس صنعت؟
محمد شریعتمداری از آذر ۱۴۰۳ هدایت هلدینگ را برعهده گرفت. برخی رسانهها احتمال بازگشت او به دولت یا وزارت کار را مطرح کرده بودند. اما انتصابهای اخیر نشان میدهد او فعلاً مسیر «مهندسی داخلی هلدینگ» را برگزیده است.
پیام روشن او به ذینفعان:
• به سهامداران: تخصص بر سیاست ارجح است.
• به دولت: هلدینگ خلیج فارس باید پیشران اقتصاد ملی باقی بماند.
• به بدنه صنعت: تکیه بر تجربه درونسازمانی مسیر آینده خواهد بود.
جمعبندی
«زلزله مدیریتی» اخیر در هلدینگ خلیج فارس بیش از آنکه جابهجایی افراد باشد، نشانهای از تغییر راهبردی است. اگر تیم جدید موفق شود سه چالش بزرگ را مدیریت کند ــ جنگ یوتیلیتیها، پروژههای نیمهتمام و بحران اعتبار ــ پیام بازگشت به عقلانیت نه تنها در صنعت پتروشیمی بلکه در اقتصاد ملی نیز شنیده خواهد شد.
اما آنچه تعیینکننده است، نه سرعت تغییرات بلکه کیفیت مدیریت در ادامه راه است؛ چراکه تجربه نشان داده جابهجاییهای پر سر و صدا اگر به اصلاحات ساختاری و پاسخگویی منجر نشود، در نهایت جز تغییر نامها دستاوردی برای صنعت و سهامداران به همراه نخواهد داشت.
