به گزارش اقتصاد مدیا و به نقل از روابط عمومی گروه انرژی پاسارگاد، در عصری که دسترسی سریع و دقیق به اطلاعات تخصصی، کلید تصمیم‌سازی مؤثر و رقابت‌پذیری در صنایع راهبردی به‌شمار می‌رود، شرکت گسترش انرژی پاسارگاد، گام بلندی در بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برداشته است. این شرکت موفق شده است برای نخستین بار در ایران از هوش مصنوعی در پلتفرم بومی‌سازی شده مدیریت همزمان چاه، مخزن و تأسیسات سطح‌الارض که دی ۱۴۰۳ بهره‌برداری کرده است، در بخش‌های تولید و حفاری استفاده کند، همچنین نخستین دستیار هوشمند بالادست صنعت نفت (UIA) را با بهره‌گیری از مدل‌های زبانی Large Language Model (LLM) و داده‌هایی برگرفته از منابع معتبر بین‌المللی، به‌صورت هدفمند در اختیار متخصصان این حوزه قرار دهد.
این پروژه که نمونه‌ای کم‌نظیر در سطح جهانی محسوب می‌شود، با هدف تسهیل جست‌وجو، ارتقای دقت پاسخ‌ها و کوتاه کردن زمان دسترسی به دانش فنی راه‌اندازی شده و گامی مؤثر در مسیر هوشمندسازی زیرساخت‌های دانشی صنعت نفت کشور به‌شمار می‌رود. با توجه به حرکت شتابان صنعت نفت در ایران و جهان به سمت هوش مصنوعی و پیشرفت‌ها در این زمینه، پرستو یونچی، رئیس رسانه و انتشارات وزارت نفت و جمعی از خبرنگاران شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی (شانا) از مرکز مدیریت همزمان چاه، مخزن تأسیسات سطح‌الارض (WRFM) گسترش انرژی پاسارگاد بازدید کردند.
سعید دهقانی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز سپهر پاسارگاد در جریان این بازدید با اشاره به اینکه از بهمن سال ۱۴۰۲ موضوع توسعه و به‌کارگیری پلتفرم و سامانه‌های هوش تجاری و هوش مصنوعی در توسعه و تولید میدان‌های نفت و گاز، به‌عنوان یکی از اولویت‌های گروه گسترش انرژی پاسارگاد قرار گرفت، اظهار کرد: همان‌گونه که مطلع هستید شرکت‌های اکتشاف و تولید، مدیریت چاه، مخزن و تأسیسات سطح‌الارض را به‌صورت یکپارچه و برخط انجام نمی‌دهند. در دی ۱۴۰۳ مرکز و پلتفرم مدیریت یکپارچه و همزمان به نام WRFM پاسارگاد رونمایی و راه‌اندازی شد و از همان روز رونمایی، مدیریت گروه گسترش انرژی پاسارگاد هوشمندسازی کامل این مرکز را در کمتر از یک سال هدف‌گذاری کرد. با تلاش شبانه‌روزی متخصصان گروه و همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاه‌های برتر در کمتر از پنج ماه، به‌کارگیری هوش مصنوعی نیز به قابلیت‌های این پلتفرم در بخش‌های تولید و حفاری افزوده شده است. این در حالی است که در شرایط موجود نمی‌توانیم این پلتفرم‌ها را از شرکت‌های خارجی دریافت کنیم، یا اگر امکان خریداری آن هم مهیا شود در استقرار و استفاده از آن با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهیم شد.
وی با بیان اینکه از قابلیت‌های پلتفرم WRFM پاسارگاد افزون بر دریافت برخط (Real-time) اطلاعات، باید به تسهیل تحلیل داده و آنالیز آن هم اشاره شود، تصریح کرد: درواقع این پلتفرم بستری را فراهم می‌کند که افزون بر جمع‌آوری و ذخیره‌سازی استاندارد در پایگاه داده‌ها، تحلیل لحظه‌ای اطلاعات انجام می‌گیرد و امکان مشاهده الگو و روند داده‌ها و همچنین صدور هشدارهای لازم را فراهم کرده و اطلاعات را در یک سیستم یکپارچه نمایش می‌دهد. در نتیجه اطلاعات اولیه و تفسیرشده، به‌صورت یکپارچه در دسترس متخصصانی که باید تصمیم‌گیری کنند، قرار گرفته و سرعت تصمیم‌گیری افزایش می‌یابد. این پلتفرم دارای سامانه‌های مدیریتی مختلف ازجمله مدیریت برخط تولید چاه‌ها، سامانه تنظیم اخطار و هشدار روی اطلاعات فشار، دمای تأسیسات سرچاه و واحدهای جمع‌آوری و انتقال نفت، سامانه مدیریت برخط عملیات حفاری و مقایسه پارامترهای عملیات حفاری با برنامه، سامانه تعمیرات سطح‌الارض، پیش‌بینی تولید چاه‌های موجود، پیش‌بینی نرخ حفاری (ROP) و… در حدود ۱۲ ماژول هوش تجاری و ۳ ماژول هوش مصنوعی است که در توسعه و تولید از میدان نفتی سپهر و جفیر در حال استفاده است.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز سپهر پاسارگاد با اشاره به اینکه یکی از نمونه‌های استفاده از این پلتفرم در میدان نفتی سپهر و جفیر است، افزود: در این تجربه، ما توانستیم آپ‌تایم‌های (کل زمان منهای مدت زمان قطعی سرور) بالا حتی تا ۹۸ درصد داشته باشیم و فقط ۲ درصد توقف تولید اتفاق بیفتد. از طرف دیگر استفاده از این پلتفرم، در مدیریت زمان و کاهش هزینه بسیار تأثیرگذار بود. برای نمونه در یک چاه با بهره‌گیری از امکانات این مرکز شاهد دستیابی به جلوگیری از توقف تولید و افزایش تولید به ارزش ۱۵۰ میلیون دلاری بودیم.
دهقانی ادامه داد: به‌طور کلی یکی از مسائلی که عمدتاً سبب افزایش هزینه‌ها در مخازنی که آسفالتین دارند می‌شود، این است که اگر عملکرد فشار و دمای چاه به‌صورت برخط پایش و تحلیل نشود و سرعت و نرخ تولید سیال به‌صورتی باشد که فرصت رسوب آسفالتین در چاه یا تأسیسات سطح‌الارض ایجاد شود، در این شرایط ممکن است تولید چاه متوقف شود، یا نیاز به تعمیر بدون دکل یا با دکل داشته باشد، یا ناچار به تزریق مواد شیمیایی برای جلوگیری از تشکیل آسفالتین به‌صورت همیشگی خواهیم بود که بار مالی زیادی به دنبال دارد.
