نمایش «مجلس ناهید» به نویسندگی مشترک وهاب مهربان و شهاب مهربان، طراحی و کارگردانی شهاب مهربان و تهیهکنندگی علیرضا توسلیزاده تولید شده است.
نمایش «مجلس ناهید» از ۱۴ مهرماه ساعت ۱۹ در سالن استاد فرهاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر اجرا میشود و به همین بهانه با تهیهکننده این اثر، گفتوگو کردهایم.
علیرضا توسلیزاده در ابتدای صحبتهای خود گفت: «وقتی نمایشنامه مجلس ناهید را خواندم، چیزی که بیش از هر چیز نظرم را جلب کرد، صداقت اثر بود. شهاب و وهاب مهربان با نگاهی مینیمالیستی و شاعرانه از کمترین عناصر صحنه، جهانی پر از معنا ساخته بودند. نمایش نه دنبال شگفتزده کردن تماشاگر است و نه درگیر نمایشگری اغراقآمیز. تئاتری است صادق، بیهیاهو، اما عمیق و تأثیرگذار.»
او افزود: «از همان ابتدا میدانستم این اثر به زرقوبرق نیازی ندارد. قدرتش در سکوت و سادگی است. هر حرکت، هر مکث و هر جمله حسابشده است. همین دقت در جزئیات است که مجلس ناهید را از بسیاری از آثار مشابه متمایز میکند. تماشاگر در طول اجرا احساس میکند در میان اعترافهای واقعی ایستاده و حقیقت را از میان روایتهای متناقض جستوجو میکند.»
توسلیزاده با اشاره به ویژگیهای کارگردانی شهاب مهربان گفت: «مهربان از آن دسته کارگردانهایی است که با کمترین حرکت، بیشترین معنا را میسازد. در نگاه او، میزانسن فقط چینش بازیگر روی صحنه نیست، بلکه بخشی از معناست. او به جای حرکات نمایشی و دکور پرهزینه، از سکوت و ایستایی برای ساخت درام استفاده میکند. همین انتخاب جسورانه باعث شد نمایش، حتی با چهار صندلی ساده و نوری محدود، جهانی از احساس و فکر بیافریند.»
تهیهکننده مجلس ناهید ادامه داد: «بسیاری از تماشاگران بعد از اجرا به من گفتند که زمان از دستشان رفته است. این یعنی ارتباط واقعی بین اثر و مخاطب شکل گرفته. من همیشه معتقدم اگر تئاتر قرار است اثر بگذارد، باید صادق باشد. این اثر دقیقاً همین را دارد؛ صادق است، بیادعاست، اما عمیقاً انسانی.»
او درباره محتوای نمایش نیز توضیح داد: «نمایش درباره عشقهای ناپخته و عاشقهای نابالغ است؛ آدمهایی که نمیدانند چگونه دوست بدارند یا چگونه شکست را بپذیرند. در طول نمایش میبینیم که همه شخصیتها درگیر نوعی خودفریبیاند. هرکدام حقیقت را از زاویه خودشان تعریف میکنند، و در نهایت هیچکدام حقیقت مطلق را در اختیار ندارند. بهنظرم همین چندصدایی بودن روایت است که اثر را به اثری اندیشمندانه و قابل تأمل تبدیل کرده است.»
توسلیزاده با اشاره به اینکه انتخاب مینیمالیستی اثر از ابتدا برنامهریزیشده بود، گفت: «بعضی فکر میکنند سادگی اجرا بهدلیل محدودیت بودجه بوده، اما واقعیت این است که از همان مرحله پیشتولید تصمیم داشتیم همه چیز در خدمت متن باشد. هدف ما این بود که هیچ عنصر بیرونی حواس مخاطب را از روایت پرت نکند. در نتیجه، از طراحی دکور مفصل پرهیز کردیم تا تمام تمرکز تماشاگر روی بازیگران، کلام و محتوای بصری اجرا بماند.»
او بازی بازیگران را از مهمترین عوامل موفقیت نمایش دانست و افزود: «عباس جمالی، صادق برقعی، بهار کاتوزی و مجید یوسفی هرکدام در نقش خود درخشان هستند. بازیگران به شکلی یکدست و هماهنگ عمل کردند و این هماهنگی بدون هدایت درست کارگردان ممکن نبود. در مجلس ناهید، بازیها مکمل هماند، نه رقیب یکدیگر.»
تهیهکننده «مجلس ناهید» گفت: «برای من مجلس ناهید فقط یک پروژه نمایشی نیست؛ تجربهای انسانی است. این نمایش یادآور آن است که هنوز میتوان با صداقت، مخاطب را تکان داد. در روزگاری که گاهی تئاتر گرفتار جلوههای فریبنده شده، این اثر به ما یادآوری کرد که اگر نیت خالص باشد، حتی یک صندلی و یک نور کافی است تا حقیقت را به تماشاگر نشان دهی. صداقت، بزرگترین سرمایهی تئاتر ماست و امیدوارم هرگز فراموشش نکنیم.»
او تأکید کرد: «در مجلس ناهید سعی کردیم هر هزینهای معنا داشته باشد. بهجای ساخت دکورهای سنگین، تمرکزمان روی کیفیت نور، لباس و تصویر بود. نتیجه این شد که در نهایت، نمایشی خلق شد که بیشترین تأثیر را گذاشت. تماشاگران بعد از اجرا به ما میگویند که تا مدتها درگیر فضای اثر هستند؛ این همان چیزی است که ارزش سرمایهگذاری دارد.»
توسلیزاده در ادامه درباره نقش تهیهکننده در تولید تئاتر گفت: «تهیهکنندگی در تئاتر ایران کار آسانی نیست. بودجه محدود است و باید میان کیفیت هنری و واقعیت اقتصادی تعادل برقرار کرد. من سعی کردم فقط سرمایهگذار نباشم، بلکه همراه گروه باشم. از انتخابهای اجرایی گرفته تا طراحی نور و تبلیغات، همه چیز با همفکری جلو رفت. در پروژههای مستقل، تهیهکننده باید بخشی از فرآیند خلاقه باشد، نه صرفاً پشتیبان مالی.»
او در همین زمینه با انتقاد از وضعیت امروز تئاتر افزود: «تئاتر، آیینهی فرهنگ و اندیشه است، اما این روزها زیر غبار هزینههای سنگین و دیوارهای ممیزی کمفروغ شده. حمایت درست از تئاتر، حمایت از جان فرهنگ است. بهعنوان تهیهکننده تئاتر، از نبود حمایت واقعی و هزینههای سنگین تولید گلایهمندم. تئاتر ما با عشق و تلاش هنرمندانش زنده مانده است. هنر نمایش، نه صرفاً سرگرمی، بلکه زبان اندیشه و فرهنگ است، و بیتوجهی به آن، خاموش کردن یکی از صداهای اصیل جامعه است. امید دارم مسئولان فرهنگی، بهجای وعده، با اقدام مؤثر از این هنر شریف حمایت کنند.»
علیرضا توسلیزاده با نگاهی به جایگاه تماشاگر امروز گفت: «تماشاگر امروز دنبال صداقت است، نه شوآف. او میخواهد در سالن تئاتر خودش را ببیند. در مجلس ناهید هرکدام از شخصیتها بخشی از ما هستند؛ عشقهای خام، خشم فروخورده، پشیمانی و ترس. همین نزدیکی عاطفی باعث میشود تماشاگر فقط ناظر نباشد، بلکه خودش هم وارد بازی ذهنی نمایش شود. وقتی نور صحنه خاموش میشود و چهار صدا از دل تاریکی روایت را آغاز میکنند، تماشاگر حس میکند در اتاق بازجویی نشسته است؛ روبهروی حقیقتی که از هر طرف دروغ احاطهاش کرده.»
او درباره ادامه مسیر نمایش نیز توضیح داد: «برنامهریزی کردهایم که در زمستان، نمایش در چند شهر دیگر از جمله اصفهان، رشت و مشهد به صحنه برود. بازخوردها در تهران بسیار مثبت بود و پیشنهادهایی برای برگزاری تور بینشهری دریافت کردهایم.»
توسلیزاده در ادامه درباره مسیر حرفهای خود گفت: «من یک تهیهکنندهی مستقل تئاتر هستم و نزدیک به نه سال است که در این عرصه فعالیت میکنم. در این سالها با تمام توان تلاش کردهام و هزینههای بسیاری را برای تولید آثار نمایشی متحمل شدهام. بارها خستگی و آسیب مرا از ادامهی راه دلسرد کرده، اما عشق به تئاتر و ایمان به هنر، انگیزهی ادامه را در من زنده نگه داشته است. امیدوارم با تقویت حمایتهای فرهنگی و مالی و کاهش موانع موجود، مسیر پیشِروی هنرمندان روشنتر شود.»
او با اشاره به نقش عوامل پشتصحنه گفت: «علاوه بر آنچه روی صحنه میبینیم، تولید یک اثر نمایشی حاصل تلاش جمعی از هنرمندان است؛ از طراح صحنه، نور، لباس، موسیقی و گریم گرفته تا سایر عوامل فنی پشتصحنه. این عزیزان با وجود سختیهای فراوان، دستمزدهای اندک و آنکه نامشان کمتر شنیده و چهرهشان هرگز دیده نمیشود، با عشق و تعهد کار میکنند تا اثری شایسته و درخور توجه روی صحنه شکل بگیرد. بیتردید، تئاتر ایران مدیون همین عشق پاک و حضور صادقانهی این همراهان بیادعاست. حمایت درست و شایسته از این هنرمندان است که مسیر فعالیت آنان را پایدار کرده و ارزش واقعی تلاشهایشان را آشکار میسازد.»
توسلیزاده در پایان گفت: «در پایان لازم میدانم از مدیریت محترم تماشاخانه ایرانشهر، امین اشرفی و مدیر اجرای مجموعه محسن حسنزاده، صمیمانه قدردانی کنم؛ بهویژه بابت نظم، آرامش و امنیت خاطری که کارکنان آن مجموعه برای گروههای نمایشی فراهم میکنند. مدیریتی که با آگاهی و شناخت عمیق از تئاتر، به کیفیت آثار اهمیت ویژه میدهد و با نگاه شایستهسالارانه، حامی واقعی این هنر است.
مجری طرح و مدیر تولید این نمایش رها جهانشاهی است.
بازیگران این نمایش (به ترتیب حروف الفبا) صادق برقعی، عباس جمالی، بهار کاتوزی و مجید یوسفی هستند.
این نمایش تا ۱۶ آبانماه در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه خواهد بود.
