به گزارش اقتصاد مدیا Middle East Eye در گزارشی به دیدگاه ترامپ در ارتباط با ایران پرداخته است. در این گزارش این خبرگزاری معتقد است که ترامپ با دور شدن از مخالفان تندرو ایران در آمریکا ( شاهین‌های ایران) سعی در توافق با ایران دارد.
با بازگشت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به کاخ سفید، گفتگوها درباره توافق هسته‌ای احتمالی بین تهران و واشنگتن دوباره در ایران مطرح شده است. در حالی که ایده یک توافق جدید به طور گسترده مورد بحث قرار می‌گیرد، مسیر رسیدن به چنین پیشرفتی مملو از چالش‌های مهم است.
در سال 2015، ایران و ایالات متحده، در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، رئیس جمهور سابق، همراه با دیگر قدرت‌های جهانی، با موفقیت به توافقی تاریخی در مورد برنامه هسته‌ای تهران دست یافتند.
این توافق که به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می‌شود، شامل محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریم‌های فلج کننده بین‌المللی بود.
در حالی که تهران به تعهدات خود تحت این توافق پایبند بود، ترامپ در محاصره مشاوران متخاصم با ایران، به طور یکجانبه در سال 2018 از این توافق خارج شد و تحریم‌ها را دوباره اعمال کرد و تنش‌ها را تشدید کرد.
علیرغم لفاظی‌های خصمانه هر دو طرف، لحظاتی در اولین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ بود که به نظر می‌رسید ایران و ایالات متحده در آستانه رسیدن به تفاهم جدیدی بودند. با این حال، این تلاش‌ها به طور مداوم توسط طیف وسیعی از موانع از مسیر خارج شد.
به گفته یک منبع از دولت حسن روحانی، رئیس جمهور سابق ایران (2013-2021)، رهبری ایران به روحانی یا وزیر امور خارجه وی، جواد ظریف، اجازه مذاکره مستقیم با دولت ترامپ را نداده است.
این منبع یک مورد قابل توجه در سفر روحانی به نیویورک برای مجمع عمومی سازمان ملل را یادآور شد که ظاهراً ترامپ و روحانی در آستانه دیدار بودند. با این حال، این دیدار در نهایت محقق نشد، زیرا روحانی به دلیل ترس از واکنش شدید در تهران که فاقد مجوز لازم از سوی رهبری ایران بود، تردید کرد.
جالب اینجاست که منبع فاش کرد که در مقطعی، تشکیلات به روحانی اجازه داد تا مذاکرات غیرمستقیم را پیش ببرد.
“پیشنهادی طراحی و توسط رهبری ایران تصویب شد تا از طریق ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به ترامپ منتقل شود. این پیشنهاد در واقع به ترامپ ابلاغ شد و او موافقت خود را اعلام کرد. اما، [وزیر امور خارجه وقت] مایک پامپئو در نهایت وارد میدان شد. این منبع به میدل ایست آی گفت که کل تلاش را از مسیر خارج می‌کند.
ناامیدی ترامپ از شاهین‌های ایران
روابط تیره ترامپ با شاهین‌های برجسته ایران، مانند پمپئو، جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی و برایان هوک، نماینده ویژه سابق ایران، مشهود بوده است. هر سه نفر که زمانی در تیم سیاست خارجی ترامپ مرکزی بودند، اکنون کنار گذاشته شده‌اند و از پیوستن مجدد به تیم ترامپ منع شده‌اند.
ترامپ در اقدامی شگفت‌انگیز، مقاماتی را نیز با دیدگاه‌های غیرمتعارف در مورد خاورمیانه در مناصب مهمی منصوب کرده است.
به عنوان مثال، مایکل دیمینو، که قبلا در سیا و پنتاگون خدمت می‌کرد، اخیراً به عنوان معاون دستیار وزیر دفاع در امور خاورمیانه انتخاب شد. دیمینو نسبت به رویارویی نظامی با ایران ابراز تردید کرده و از رویکرد سنجیده‌تر آمریکا در منطقه حمایت کرده است.
این تغییر در ترکیب تیم ترامپ با تایید بسیاری از تحلیلگران و رسانه‌های ایرانی مواجه شده است.
یکی از مفسران سیاست خارجی که برای رسانه‌های اصلاح‌طلب می‌نویسد، خاطرنشان کرد: «کنار گذاشتن شاهین‌ها از حلقه ترامپ یک تحول مثبت هم برای ایران و هم برای ایالات متحده است. چهره‌هایی مانند پمپئو و بولتون موانع بزرگی بر سر راه تلاش‌های دیپلماتیک بودند و مکرراً مانع از پیشرفت‌های احتمالی شدند.»
وی همچنین پیشنهاد کرد که ایران باید از این فرصت برای ایجاد کانال‌های ارتباطی مستقیم و مؤثر با ترامپ، احتمالاً از طریق واسطه‌هایی مانند استیو ویتکاف، فرستاده خاورمیانه‌ای او یا حتی ایلان ماسک، استفاده کند.
او توضیح داد: «چنین اقدامی به مذاکرات اجازه می‌دهد به سرعت و بدون دخالت طرف‌های ثالث ادامه یابد.»
انتظار می رود ترامپ، ویتکاف سرمایه گذار املاک و مستغلات را که نقشی اساسی در تامین آتش بس غزه ایفا کرد، مسئول پرونده ایران قرار دهد.
تقسیمات داخل ایران
در حالی که برخی در داخل دولت ایران فرصتی دوباره برای تعامل می‌بینند، محافظه‌کاران عمیقا مخالف هرگونه گفتگو با ایالات متحده هستند.
در صحبت با MEE، یک تحلیلگر نزدیک به جناح اصولگرا استدلال کرد که چالش‌های اقتصادی فعلی کشور، همراه با سیگنال‌های متفاوت از سوی برخی مقامات دولتی، می‌تواند بخشی از یک استراتژی برای ایجاد فشار داخلی باشد و در نتیجه راه را برای مذاکرات هموار کند – بسیار شبیه به پیشروی -تا مذاکرات 2013 که منجر به برجام شد.
در همین حال، یک منبع آگاه با بحث‌های داخلی در دولت ایران به MEE فاش کرد که این نهاد اخیراً به رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان اجازه داده است تا امکان گفتگو با ایالات متحده را بررسی کند.
با این حال، این حرکت بدون چالش نمانده است. محافظه‌کاران تظاهراتی ترتیب داده و بیانیه‌های عمومی در محکومیت پزشکیان و هرگونه توافق احتمالی با واشنگتن صادر کرده‌اند.
به گفته منبع، هدف آنها برانگیختن مخالفت عمومی و روحانیت با چنین مذاکراتی و تحت فشار قرار دادن رهبری برای پس گرفتن موافقت خود است.
خواستار یک مسیر جدید رو به جلو است
یک سیاستگذار که در دوران ریاست جمهوری روحانی خدمت می کرد به MEE گفت که زمان آن فرا رسیده است که هم ایران و هم آمریکا مسیر روابط تیره خود را معکوس کنند.
او گفت: “این یک فرصت منحصر به فرد برای تعامل همه جانبه است. هر دو طرف باید از آن برای ایجاد یک پایه جدید برای همکاری استفاده کنند.”
به همین ترتیب، یک دیپلمات ارشد سابق در اروپا گفت که معتقد است ایران باید کانال‌های سنتی را دور بزند و از طریق ابزارهای محتاطانه با تیم ترامپ درگیر شود.
او گفت: “برای جلوگیری از مداخله شاهین‌ها، ایران باید به طور خصوصی درباره چارچوبی برای گفتگوها و یک توافق احتمالی مذاکره کند. ایجاد اعتماد متقابل در این مرحله بسیار مهم است.”
این دیپلمات افزود: بهترین شکل مذاکره ایران و آمریکا، گفتگوهای همه جانبه از جمله در سطحی از همکاری و تفاهم در منطقه است.
از آنجایی که بحث‌ها در مورد توافق احتمالی همچنان ادامه دارد، راه پیش رو همچنان نامشخص است.
هر دو طرف با چالش‌های داخلی و بین‌المللی مواجه هستند که می‌تواند راه را برای پیشرفت هموار کند یا چرخه کنونی خصومت را تداوم بخشد.
