دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه روز سه شنبه ۳۰ بهمن ماه میزبان «هشتمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران؛ سیاست خارجی ایران در خلیج فارس در گستره تاریخ» با حضور و سخنرانی سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه بود.
در ابتدای این نشست، سعید خطیب‌زاده، معاون پژوهشی وزیر امور خارجه و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، تأمل تاریخی درباره خلیج فارس و روابط خارجی شکل‌گرفته در این آبراه مهم را مورد اشاره قرار داد. وی تأکید کرد که این آبراه همواره در تاریخ فرهنگ و تمدن کشور کهن ما نقشی اساسی داشته و به همین دلیل اهمیت ویژه‌ای دارد.
خطیب‌زاده ادامه داد: متأسفانه در سال‌های اخیر برخی از حقایق تاریخی و جغرافیایی خلیج فارس تحت تأثیر انگیزه‌های سیاسی تحریف شده است. این امر مسئولیت بیشتری بر دوش اساتید، محققان و پژوهشگران این حوزه قرار داده است. ایجاد روایت‌های نادرست و انحرافی درباره تحولات این منطقه، ضرورت فزاینده‌ای برای مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی و تمام پژوهشگران به وجود آورده تا آنان با ارائه روایت‌های صحیح، تاریخی و مبتنی بر واقعیت، به مقابله با روایت‌های گمراه‌کننده بپردازند.
خلیج فارس در ادوار مختلف، نقش مهمی برای ایران ایفا کرده است. به باور من، اگر اعتقاد داریم که اجداد ما یک زیست جهانی داشته‌اند و تمدنی در گستره جهانی آفریده‌اند، و اگر موافقیم که ما قدیمی‌ترین تمدن زنده پیوسته در جهان هستیم، این امر به محرک‌ها و پیشران‌هایی نیاز دارد که خلیج فارس یکی از این کانون‌ها بوده است.سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه افزود: بدون شک می‌توان گفت که سیاست، اقتصاد، دیپلماسی، فرهنگ و حتی مسائل اجتماعی در ایران، در طول قرون و هزاره‌ها تحت تأثیر این پهنه آبی قرار گرفته‌اند. از نظر معیشت، باورهای عمومی، سبک زندگی و نگاه به جهان نیز نوعی همسانی و شباهت در میان ساکنان کرانه‌های شمالی و جنوبی این آبراه مشاهده می‌شود. جالب است که این رگه‌ها توسط دریانوردان به مناطقی دوردست مانند جنوب آفریقا، شبه‌قاره هند و خاور دور منتقل شده است. آثار تمدنی این حوزه در کرانه‌های مختلف و در اقصی نقاط جهان قابل مشاهده است.
وی در ادامه گفت: بنابراین، می‌توان گفت خلیج فارس دریایی با وسعت جامعه بشری است و باید آن را به عنوان یکی از نمادهای مهم تبدیل پدیده جغرافیایی به یک عنصر تأثیرگذار تمدنی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دانست.
سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه افزود: حضور خلیج فارس در آثار جغرافی‌دانان، نقشه‌برداران، سفرنامه‌نویسان، سیاحان و دیگر گروه‌هایی که به جهات مختلف در این آبراه حضور داشته‌اند، از عصر باستان تاکنون، و همچنین گزارش‌های بی‌شمار مورخان از وقایع سیاسی و نظامی که در پیرامون آن رخ داده است، اطلاعات ارزشمندی را در عرصه‌های گوناگون تاریخ این دریا در اختیار ما قرار داده است. بی‌تردید، مکتوبات ارزشمند آنچه که امروز از استادان و محققان برجسته خواهیم شنید، الهام‌بخش خواهد بود، اما از همه شما عزیزان دعوت می‌کنم که از گنجینه بی‌نظیر مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی و ده‌ها هزار سند تاریخی و مستند که در این مرکز نگهداری می‌شود، بازدید کنید تا وجوه مختلف تمدنی این آبراه را از نزدیک مشاهده نمایید.
خطیب‌زاده در ادامه گفت: خلیج فارس در ادوار مختلف، نقش مهمی برای ایران ایفا کرده است. به باور من، اگر اعتقاد داریم که اجداد ما یک زیست جهانی داشته‌اند و تمدنی در گستره جهانی آفریده‌اند، و اگر موافقیم که ما قدیمی‌ترین تمدن زنده پیوسته در جهان هستیم، این امر به محرک‌ها و پیشران‌هایی نیاز دارد که خلیج فارس یکی از این کانون‌ها بوده است. رگه‌ها و ریشه‌های این تداوم تمدنی را می‌توان در گوشه و کنار این آبراه یافت. کنفرانس سال جاری که با استقبال گرم و پرشور پژوهشگران روبه‌رو بوده است، بیش از ۴۰ مقاله دریافت کرده است.
